روز یکشنبه ۱۵ دسامبر ۲۰۱۳ نشستی دربررسی چالش های ملل حاشیه درایران از سوی اتحاد برای پیشبرد سکولار دموکراسی درایران درشهر تورنتو کاندا برگزار شد. دراین نشست دکتر آرش علیزاده استاد علوم سیاسی و مهدی هاشمی فعال سیاسی عرب احوازی سخنرانی کردند.
دراین نشست ابتدا دکتر آرش علیزاده مفاهیم قومیت(Ethnicity) و ملت (Nation) را بررسی کرد. خلاصه سخنان وی آن است که اطلاق مفهوم ملت برجماعتی خاص ازلحاظ حقوقی، موجب تعلق حقوقی خاص به این جماعت می شود. براین اساس گروههای سیاسی وکشورها از اطلاق لفظ ملت بر برخی گروههای مردمی ممانعت می ورزند. وی استخدام الفاظ ملت وقوم را کاملا سیاسی دانسته واشخاص بنا به گرایش سیاسی خود سعی می کنند از لفظ دلخواه خود استفاده نمایند.
دکتر آرش بااستناد با اصول اولیه دموکراسی، مفهوم ملت رامقدم برقوانین کشور دانسته واظهار داشت که به استناد قانون نمی توان مردمی را ازحقی خاص که مقدم برقانون منع کرد.
همچنین وی بیان داشت درصورتی که یک گروه ملی علاوه بر مشترکات فرهنگی وتاریخی وزبانی، خواسته های سیاسی مشترک، خود را دردرون یک کشور مورد ستم بدانند با استناد به اصل عدالت این مردم حق تعیین سرنوشت دارند. اما تنها دارا بودن ویژگی های یک ملت استجاب نمی کند که آنها حق تعیین سرنوشت داشته باشند. به عنوان مثال کبک ها درکانادا نمی توانند اذعان کنند که تحت ستم هستند.
دربخش دوم این نشست مهدی هاشمی بواسطه تماس تلفنی دراین نشست شرکت کرده وبه بررسی سیاست های غیرانسانی دولت مرکزی ایران دراقلیم احواز طی نه دهه گذشته پرداخت. وی درابتدا به چگونگی کنارزده شدن ملت عرب احواز درفرآیند تشکیل دولت – ملت ایران در اوایل قرن بیستم پرداخت. وی سپس به سیاست های توسعه تاسیسات نفتی، پتروشیمی، کشاورزی، اداری ونظامی وبه همراه آن ورود صدها هزار مهاجر غیرعرب به اقلیم احواز، درحاشیه ماندن عربها وکنار زده شدن آنها از روند توسعه وپیشرفت، محرومیت ملت عرب احواز ازتمامی حقوق فرهنگی، حمله تمام عیار دولت مرکزی ایران علیه زبان وفرهنگ ملت عرب، معضل تحصیل به زبان فارسی، غصب زمین های کشاورزان عرب، تخریب روستاها وکوچاندن صدها هزار روستایی عرب به حاشیه شهرها، وغیره را بررسی کرد.
مهدی هاشمی درپاسخ به سئوالی که ازسوی مجری برنامه درباره امکان همراهمی جنبش سیاسی ومدنی ملت عرب احواز با جنبش دموکراسی خواهی مرکز، از بسته بودن افق سیاسی مرکزگراها انتقاد کرد. وی گفت که پافشاری غیرقابل وصف مرکزگراها برانکار وجود وهویت ملت عرب احواز هیچ گونه فرصتی برای همراهی جنبش ملت عرب احواز بامرکز باقی نگذاشته است. تنها امکان موجود، هماهنگی مبتنی بر اساس بیانیه جهانی حقوق بشر است. ادامه سکوت فعالان حقوق بشر مرکزگرا براعدام فعالان فرهنگی وسیاسی عرب احوازی این فرصت رانیز برباد خواهد.
درپایان نشست نیز مهدی هاشمی به سئوالات حاضران دراین نشست پاسخ داد واستفهامات مطرح شده ازسوی حاضران را بررسی کرد.
