رویکرد برخی از فعالان و فارغ التحصیلان عرب احوازی در داخل به آینده سیاسی ایران
در اوایل قرن بیستم و در نتیجه تغییرات سیاسی در جهان و منطقه خاورمیانه، با هجوم نظامی رضا میر‌پنج به اقالیم ملت‌های غیر فارس، بنای تاسیس دولت – ملت کنونی با زور اسلحه و خدعه ریخته شد. این امر به قیمت حذف و تلاش برای نابودی هویت ملی ملت‌های غیر فارس، و اقلیتهای قومی و دینی و به نفع هویت اقلیت حاکم فارس تمام شد.
ولی در طول یک قرن گذشته ملت‌های تحت ستم عرب احوازی، تورک آزربایجانی، بلوچ، کورد، و تورکمن بهمراه سایر اقلیتهای قومی و دینی دست از مبارزه برای احقاق حقوق خود برنداشتند.
با توجه به اینکه سیاستهای تغییر هویت و تغییر بافت جمعیتی در یک سده گذشته که توسط هر دو رژیم پهلوی و جمهوری اسلامی به اجرا گذاشته شده است، امر را برای رسیدن به یک راه حل واضح و صریح سخت نموده است، لذا برای برون رفت از این معضل و پیچیدگی اوضاع پیش رو، ضرورت ایجاب میکند، با مد نظر قرار دادن واقعیت‌های موجود، شجاعت لازم برای خروج از این بنبست را داشته باشیم، و مسئولیت تاریخی خود را به شکل درستی انجام دهیم.
لذا در این برهه از زمان که ملت‌های غیرفارس به همراه برخی از فعالان مرکز عزم خود را جزم کرده‌اند تا با اتحاد و همبستگی خود رژیم جنایتکار و خونخوار جمهوری اسلامی را سرنگون کنند، ما، جمعی از فعالان و فارغ التحصیلان عرب در داخل الاحواز، موارد ذیل را که حاوی چشم انداز امضا کنندگان این منشور در شرایط کنونی برای آینده است، را با نگاهی واقع‌بینانه به شرایط داخلی، منطقه‌ای و جهانی بعنوان خواسته‌های حداقلی ملت الاحواز ارائه می‌نماییم.
ما معتقدیم که مبارزات و فداکاری‌های ملت عرب الاحواز در طی یک قرن گذشته بخشی اساسی از مبارزات ملت‌های غیر فارس برای رهایی از ظلم و ستم رژیم‌های پهلوی و جمهوری اسلامی می‌باشد. و قبل از هر چیز ضروری است که ضمن ارج نهادن به مبارزات صد ساله ملت‌های تحت ستم برای رهایی از سیطره حاکمان مستبد هر دو رژیم پهلوی و آخوندی، یادآوری می کنیم که رشادت‌ها، جانفشانی‌ها، و از خودگذشتگی نسل‌های گذشته عامل اصلى احیاء و تداوم مبارزات این ملت‌ها برای رهایی از ظلم و استبداد و دستیابی به حقوق انسانی آنهاست.
لذا برای به ثمر نشاندن این مبارزات و رسیدن به حقوق سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، و اقتصادی ملت‌ها و پایان دادن به ظلم و استبداد که حاصل سیاستهای اقلیتی مرکزگرا و شوونیست که سعی در تحمیل تاریخ و فرهنگ خود بر اکثریت را داشته و دارند، ما امضا کنندگان این منشور پیشنهادهای زیر را در این برهه از زمان ارائه می‌دهیم:
۱- به رسمیت شناختن و پذیرش عملی واقعیت چند ملتى بودن ایران (Multi-Nation)
۲- اعتراف و پذیرش برابری و تساوی حقوق ملت‌ها و پایان دادن به هر گونه تمامیت خواهی و قیمومیت فردی و گروهی
۳- پذیرش و تعهد به همه‌ی اعلامیه ها و کنوانسیونهای بین المللی حقوق بشر و پروتکل‌های الحاقی آنها
۴- پایان دادن به نظام سیاسی تک ملتی حاکم و تشکیل نظامی سیاسی بر مبنای اجماع ملت‌ها و اقلیت‌ها از طریق رفراندومی آزاد و شفاف تحت نظارت ارگان‌های حقوق بشری و بین‌المللی
۵- پذیرش حق حاکمیت ملت‌ها بر اقالیم خود در چارچوب یک ساختار غیرمتمرکز و دموکراتیک و تضمین حقوق سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آنها براساس معیارهای جهانی و مطابق با منشور حقوق بشر سازمان ملل از طریق اعتراف به حق تعیین سرنوشت تمام ملل به عنوان ضمانت اجرائی، بطورى که این اعتراف ضامن تمام حقوق آنها بوده تا در آینده به حقوق آنها تعرض نشود
۶- حق ملت عرب الاحواز در مدیریت و بهره‌مندی از معادن ومنابع طبیعی اقلیم خود
۷- پایان دادن به سیستم صد ساله تک ملتی و مرکز گرایی و سلطه‌گری و برچیدن ساختارها و ذهنیت مرکز محور که منکر حقوق انسانی ملت‌ها و اقلیت‌هاست، و همچنین برچیدن گفتمان و ابزارهایی که تداوم و باز تولید این ساختار استعماری را ممکن می‌سازد
۸- پذیرش واقعیت و هویت تاریخی و عربی اقلیم الاحواز، و همچنین هویت ملت‌های غیر فارس و پایان دادن به سیاستهای تغییر هویتی اعمال شده توسط رژیم‌های مرکزگرای حاکم بر ایران
۹- پذیرش اصل برابری انسان ها صرف نظر از هر گونه تفاوتهای فرهنگی، دینی، جنسیتی، ملی، زبانی، قومی، میزان توانمندی، رنگ پوست و هرگونه تفاوتهای دیگر
۱۰- نژاد پرستی و تبعیض‌های ساختاری صد سال گذشته جامعه ایرانی، آسیب‌های جبران ناپذیری بر ملت‌های غیر فارس خصوصاً ملت عرب الاحواز وارد کرده است. لذا برای زدودن این ستم ملی ضروری است که ساختار آینده کشور بر اساس جرم انگاری هر گونه نژاد پرستی و دگر ستیزی پی‌ریزی شود، و همچنین لازم است مکانیزمی مطابق با معیارهای جهانی و حقوق بشری برای مجازات متخلفین تشکیل گردد
۱۱- احترام به حقوق زن و جرم انگاری خشونت و تبعیض ساختاری اعمال شده علیه زنان و ایجاد زمینه مشارکت متعادل و فعال زنان در حیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه
۱۲- پایبندی نظام سیاسی در بعد ملی و محلی به رعایت حقوق کودکان طبق موازین بین المللی و برچیدن همه تبعیض‌هایی که منجر به ترک تحصیل و کار کودکان می‌شود، و جرم انگاری تبعیض و خشونت علیه کودکان
۱۳- به رسمیت شناختن زبانهای مادری تمام ملت‌های تحت ستم و حق تحصیل و تدریس به زبان مادری در تمامی مراحل تعلیمی و آموزشی
۱۴- احترام به رویه‌های بین المللی در زمینه منابع طبیعی، زیست محیطی و آبهای مشترک و توقف پروژهایی نظیر سدسازی و تونل‌های انتقال آب و برجیدن تمامی پروژه‌ها و سازه‌هایی که چرخه طبیعی محیط زیست در احواز را برهم زده است
۱۵- حق بازگشت و جبران خسارات وارده به صدها هزار عرب احوازی که توسط رژیم‌های پهلوی و جمهوری اسلامی مجبور به ترک شهرها و روستاهایشان شدند
۱۶- بازگرداندن زمینهای شهری، روستایی و کشاورزی ملت الاحواز که در دوره های گذشته به بهانه‌های امنیتی و یا در غالب پروژه‌های ملی، عمرانی و کشاورزی مانند طرح توسعه نیشکر و پروژه های استخراج نفت به زور از مالکان عرب سلب شده اند
۱۷- احیای نام‌های اصلی و تاریخی عربی شهرها، روستاها، اماکن، خیابان‌ها و محلات اقلیم الاحواز که توسط رژیم‌های پهلوی و جمهوری اسلامی با هدف تغییر هویت عربی و تاریخی آنها، به فارسی تغییر داده شده‌اند
۱۸- آزادی تمامی زندانیان سیاسی، عقیدتی، و فرهنگی ملت عرب و تشکیل دادگاه‌‌هایی مستقل زیر نظر مجامع حقوقی و بین‌المللی برای رسیدگی به جنایتها و جرائمی که در دوران پهلوی و جمهوری اسلامی بر علیه ملت عرب احواز اعمال شده است
۱۹- برچیدن تمامی ابزار و ادوات سرکوب، و تشکیل نیروی نظامی و امنیتی حرفه‌ای و متخصص با استفاده از نیروهای بومی
